Có những cuốn sách khiến ta phải dừng lại sau mỗi vài trang, không phải vì khó đọc, mà vì nó chạm vào những góc khuất rất thật trong con người – nơi ta đang học cách yêu và cũng học cách tin. “Cam Không Phải Loại Quả Duy Nhất” của Jeanette Winterson là một cuốn như thế – vừa là hồi ức, vừa là lời tự sự, vừa như một bản kinh nhỏ cho những ai từng đứng giữa lằn ranh của đức tin và khát vọng tự do.
Câu chuyện kể về Jeanette – cô gái lớn lên trong một gia đình sùng đạo, nơi mẹ cô tin rằng mọi thứ ngoài nhà thờ đều là cám dỗ. Cô được nuôi dạy để trở thành “người hầu cận bên Chúa”, một sứ giả của đức tin, cho đến khi cô nhận ra mình đem lòng yêu… một cô gái. Và thế là, từ giây phút ấy, cả thế giới quanh cô bắt đầu rạn nứt.
Jeanette Winterson kể câu chuyện của chính mình bằng giọng văn pha lẫn hiện thực và huyền ảo, nơi Kinh Thánh, tình yêu, nỗi cô đơn và sự phản kháng hòa vào nhau. Những đoạn văn vừa lạnh lùng, vừa đầy cảm xúc; có lúc như đang đọc một bản thú tội, có lúc lại như nghe tiếng hát dịu dàng từ một linh hồn đang được giải thoát.
Cuốn sách không ồn ào lên tiếng về giới tính hay tôn giáo, mà lặng lẽ đặt ra một câu hỏi rất con người: liệu ta có thể vừa yêu và vừa tin, mà không phải đánh mất chính mình?
“Cam không phải loại quả duy nhất” – một nhan đề tưởng chừng ngẫu nhiên, lại ẩn chứa ý nghĩa sâu sắc: cuộc sống không chỉ có một con đường, tình yêu không chỉ có một khuôn mẫu, và Chúa – nếu Ngài tồn tại – có lẽ cũng yêu thương chúng ta theo nhiều cách khác nhau.
Đọc xong cuốn sách, ta thấy lòng mình hơi se lại, như vừa đi qua một mùa đông dài. Nhưng đâu đó, giữa những trang văn đầy giằng xé ấy, vẫn le lói một niềm tin – rằng ai cũng có quyền được yêu, được tự do và được làm người theo cách của riêng mình.
