Có những cuốn sách khiến ta bước vào như một người đọc, nhưng rời đi như một kẻ vừa tỉnh giấc sau một giấc mơ kỳ dị. “Nếu Một Đêm Đông Có Người Lữ Khách” của Italo Calvino chính là một giấc mơ như thế – nơi mọi quy tắc của văn chương bị bẻ cong, mọi câu chuyện đều dang dở, và người đọc được kéo vào giữa mê cung của những khởi đầu bất tận.
Tác phẩm mở đầu bằng một khung cảnh tưởng chừng quen thuộc: bạn – người đọc – vừa mua một cuốn sách mới. Nhưng chỉ vài trang sau, bạn nhận ra mình đang đọc một câu chuyện chưa hoàn chỉnh, rồi lại tiếp tục mở sang một câu chuyện khác, và khác nữa… Mười chương truyện, mười thế giới khác nhau, mười cánh cửa không bao giờ khép lại. Calvino không viết để kể chuyện, mà viết để đặt câu hỏi: rốt cuộc, điều gì khiến ta đọc? Là cốt truyện, hay chính niềm khao khát được bước vào hành trình kể chuyện ấy?
Bằng giọng văn vừa thông minh, vừa giàu nhạc tính, Calvino khiến người đọc vừa tò mò, vừa ngơ ngẩn, như thể bị dẫn dắt qua một khu rừng nơi mọi con đường đều là điểm bắt đầu. Câu chuyện không đi đến đâu – nhưng chính sự “không kết thúc” đó lại trở thành điều quyến rũ nhất. Nó buộc ta nhận ra rằng đọc cũng là một hành vi sáng tạo, và đôi khi, vẻ đẹp của văn chương nằm ở những gì chưa trọn vẹn.
“Nếu Một Đêm Đông Có Người Lữ Khách” không phải là cuốn sách để đọc nhanh. Nó giống như một trò chơi trí tuệ và cảm xúc – nơi người đọc phải chấp nhận lạc lối để tìm thấy chính mình. Trong thế giới của Calvino, mỗi khởi đầu đều là một lời mời gọi, và mỗi dang dở là một cách để ta tiếp tục yêu văn chương.
