Có những cuốn sách khiến ta thấy đời sống – dù lam lũ và chẳng mấy thi vị – lại mang một vẻ đẹp âm thầm, dịu dàng đến lạ. “Phố Cannery Row” của John Steinbeck là một cuốn như thế: một bản hòa ca về con người, về lòng tốt, và về niềm tin nhỏ bé giữa một thời kỳ khó khăn của nước Mỹ.
Câu chuyện diễn ra ở Monterey, bên dãy phố đầy mùi cá mòi và tiếng sóng. Ở đó, người ta sống đơn giản: những công nhân trong xưởng, người lang thang, chủ quán, kẻ nhặt ve chai – tất cả cùng hiện lên dưới ngòi bút của Steinbeck như những mảnh ghép của đời sống vừa khôi hài vừa cảm động. Không ai trong họ hoàn hảo, nhưng họ đều có một tấm lòng ấm áp, lặng lẽ cứu rỗi nhau bằng sự tử tế mộc mạc.
Steinbeck viết Phố Cannery Row bằng giọng văn dung dị đến mức tưởng như không có kỹ thuật. Nhưng chính sự bình dị đó lại khiến mọi chi tiết trở nên thật – như ánh nắng xiên qua ô cửa, như tiếng bước chân ai đó vang lên trong buổi chiều gió biển. Ông không phán xét, không tô hồng, chỉ “mở trang giấy ra và để câu chuyện tự nó bò vào”. Và trong dòng chảy nhẹ tênh ấy, người đọc bỗng nhận ra: có một vẻ đẹp sâu sắc trong cái bình thường – trong cách con người sống, yêu, chịu đựng, và tiếp tục hy vọng.
“Phố Cannery Row” là một cuốn tiểu thuyết không có cao trào, cũng chẳng có anh hùng. Nhưng chính vì thế, nó lại khiến ta muốn đọc chậm, đọc kỹ, như thể đang nghe ai đó kể về những người bạn cũ – đôi khi vụng về, đôi khi hài hước, nhưng đều chân thật đến mức khiến ta mỉm cười.
Và khi gấp sách lại, ta hiểu rằng: Steinbeck không chỉ viết về một con phố. Ông viết về cách con người tồn tại cùng nhau – trong nghèo khó, trong cô đơn, và trong lòng nhân hậu không bao giờ tắt.
