Có những cuốn sách không cần nhiều lời biện hộ – chỉ cần mở ra, ta đã cảm nhận được một nỗi buồn đẹp đến lặng người. “Tà Dương” của Dazai Osamu là một tác phẩm như thế: không ồn ào, không kịch tính, nhưng từng câu chữ đều thấm đẫm cảm giác về một thời đại đang tàn lụi, và về con người cố tìm lại phẩm giá giữa đổ nát.
Dazai viết Tà Dương sau Thế chiến II – khi xã hội Nhật Bản vừa gượng dậy từ cơn sụp đổ. Trong gia đình quý tộc ấy, mỗi người là một mảnh vỡ của quá khứ: người mẹ hiền hòa và trang nhã như ánh tà dương cuối ngày, người con trai Naoji u tối đến tuyệt vọng, và Kazuko – cô con gái như ngọn lửa cuối cùng trong đêm, dám bước ra khỏi mọi ràng buộc, dám sinh ra sự sống dù biết tương lai mịt mờ.
Có lẽ, Tà Dương không chỉ là bi kịch của một gia tộc, mà còn là bi kịch của cả một thế hệ đang chứng kiến thế giới cũ sụp đổ mà chưa kịp tin vào điều gì mới. Nhưng trong sự sụp đổ đó, Dazai vẫn để lại một ánh sáng – mảnh nhỏ thôi, nhưng đủ khiến ta tin rằng, “con người vẫn có thể sống đúng với lòng mình, ngay cả trong hoàng hôn.”
Đọc Tà Dương giống như nhìn ánh mặt trời đang dần tắt sau núi – buồn, nhưng không tuyệt vọng. Bởi vì, chỉ khi hoàng hôn buông xuống, ta mới nhận ra lòng người vẫn còn ánh sáng.
