Vào tháng 12/2025, giới yêu văn học trên khắp thế giới sẽ cùng nhau kỷ niệm 250 năm ngày sinh của Jane Austen – một trong những cây bút vĩ đại nhất của văn học Anh và thế giới. Dù đã hai thế kỷ rưỡi trôi qua, sức sống của Austen trong lòng độc giả và giới nghiên cứu vẫn chưa hề suy giảm – trái lại, đang được thắp sáng trở lại bằng làn sóng ấn phẩm mới, những công trình phê bình sâu sắc và sự quan tâm nồng nhiệt từ độc giả trẻ.
📚 Từ những trang tiểu thuyết bất hủ…
Jane Austen (1775–1817) chỉ để lại cho hậu thế sáu tiểu thuyết hoàn chỉnh: Pride and Prejudice, Sense and Sensibility, Emma, Northanger Abbey, Mansfield Park, và Persuasion. Nhưng chỉ với chừng đó tác phẩm, Austen đã dựng nên một thế giới văn chương độc đáo, nơi sự tinh tế trong quan sát đời sống, hài hước thông minh, và phân tích tâm lý sắc bén trở thành đặc điểm nổi bật.
Bà không chỉ kể chuyện tình yêu – Austen phơi bày mối quan hệ giữa giới tính, giai cấp, hôn nhân và tài sản trong xã hội Anh thế kỷ 19 bằng giọng văn vừa trào phúng vừa cảm thông. Chính vì vậy, Austen không bị bó hẹp trong vai trò nhà văn “lãng mạn”, mà được đánh giá là một nhà phê bình xã hội kín đáo nhưng sâu sắc.
✨ Sự trở lại mạnh mẽ qua các ấn phẩm mới
Kỷ niệm 250 năm sinh của Austen là dịp để các học giả và độc giả cùng nhìn lại di sản đồ sộ mà bà để lại – không chỉ qua tác phẩm gốc, mà còn qua những góc nhìn nghiên cứu mới mẻ.
🌿 Living with Jane Austen – Janet Todd
Là hồi ký mang tính cá nhân sâu sắc của nhà nghiên cứu Jane Austen hàng đầu – Janet Todd. Cuốn sách không chỉ kể về Austen, mà còn là hành trình của chính Todd trong suốt sự nghiệp nghiên cứu bà, với nhiều suy ngẫm tinh tế và cảm xúc chân thành. Đây là cách tiếp cận Austen như một phần của đời sống hiện đại, chứ không chỉ là một tượng đài văn học.
🔍 Wild for Austen – Devoney Looser
Devoney Looser – một trong những học giả trẻ nổi bật nghiên cứu về Austen – mang đến cái nhìn mới về cách Jane Austen được “sở hữu” và tái tạo bởi các thế hệ độc giả khác nhau. Từ fan fiction đến các chuyển thể điện ảnh, từ văn hóa pop đến những tranh cãi học thuật, Austen hiện diện ở khắp nơi, khiến ta đặt câu hỏi: “Chúng ta thật sự hiểu Austen đến đâu?”
📖 What Matters in Jane Austen? – John Mullan
Cuốn sách của John Mullan đi sâu vào những chi tiết tưởng như nhỏ nhặt trong tác phẩm của Austen – từ ánh mắt, khoảng cách ngồi trên ghế sofa cho tới cách dùng từ – và cho thấy mọi chi tiết đều có dụng ý. Qua đó, người đọc càng trân trọng hơn sự tài tình trong nghệ thuật viết của Austen.
🎭 Vì sao Austen vẫn “sống”?
Không nhiều nhà văn có thể khiến tác phẩm của mình trở thành vật sống trong trí tưởng tượng độc giả qua nhiều thế hệ. Austen làm được điều đó không phải chỉ vì chuyện tình đẹp, mà vì cách bà nhìn con người – đầy chất nhân bản, vừa hài hước, vừa nghiêm túc.
Ở thời đại mà chủ nghĩa nữ quyền, bình đẳng xã hội và cái nhìn đa chiều về giới tính ngày càng được quan tâm, Austen không bị “lỗi thời” – ngược lại, bà tiên phong trong việc đặt câu hỏi về vị trí của phụ nữ, quyền tự chủ, và đạo đức xã hội, từ góc nhìn nội tâm và trải nghiệm cá nhân.
📅 Kết luận: 250 năm, và vẫn đang viết tiếp
Sự kiện kỷ niệm 250 năm sinh của Jane Austen không chỉ là một cái cớ để quay lại đọc Pride and Prejudice. Đó là lời nhắc rằng văn học – nếu đủ tinh tế, đủ sâu sắc – không bao giờ cũ. Jane Austen là minh chứng cho một lối viết nhẹ nhàng mà kiên cường, hài hước mà đả kích, lãng mạn mà đầy tính xã hội.
“Jane Austen chưa bao giờ rời đi. Chúng ta chỉ đang học cách hiểu bà thêm lần nữa.”
